17 czerwca 2016 roku był pierwszym dniem obowiązywania rozporządzenia unijnego, które doprowadziło do zmiany rynku audytu jednostek zainteresowania publicznego. Zmiany te muszą być postrzegane jako znaczące dotyczą bowiem nie tylko regulacji odnoszących się do samego audytu, ale również do kontroli jakości badania tworzonych przez te jednostki sprawozdań finansowych. Jak zatem stosować nowe przepisy?
Zmianą, którą można uznać za rewolucyjną, jest między innymi wprowadzenie listy usług zakazanych. Obejmuje ona usługi, które nie będą już mogły być świadczone przez biegłych rewidentów na rzecz badanej jednostki. Ciekawym rozwiązaniem jest też wymóg dokonywanej co dziesięć lat rotacji firmy audytorskiej. Nie można nie zwrócić uwagi i na to, że o nowych elementach należy mówić także w kontekście sprawozdania z badania. Zmiany będą też dotyczyć system kontroli jakości badań. Badania prowadzone przez jednostki zainteresowania publicznego (JZP) nie będą już kontrolowane przez KIBR, ale przez Komisję nadzoru Audytowego. Sama Komisja Nadzoru Audytorskiego również musi liczyć się z pewnymi ograniczeniami nakładanymi na nią przez nowe przepisy. Najbardziej znaczące wiąże się z tym, że nie będą w niej mogły zasiadać te osoby, które są związane z biznesem audytorskim.
Co ciekawe, choć nowe przepisy już obowiązują, nadal brakuje nam ustawy krajowej regulującej zawód. Co więcej, rozporządzenie nie wprowadza przepisów przejściowych, nietrudno się więc domyślić, że wiele kwestii budzi poważne kontrowersje i może być interpretowanych na przynajmniej kilka sposobów.
Wątpliwości pojawiają się między innymi w kontekście wzmiankowanej już listy usług zakazanych, a więc takich, których nie można będzie świadczyć na rzecz badanej jednostki. W jej skład wchodzą między innymi usługi podatkowe. I tu daje się we znaki brak przepisów przejściowych, trudno więc jednoznacznie określić nie tylko od kiedy, ale i w jakim zakresie mają być stosowane nowe zasady. Sama Komisja Europejska w wydanej przez siebie interpretacji sugeruje, że o usługach zabronionych można mówić począwszy od 1 stycznia 2017 roku o ile rok obrotowy JZP pokrywa się z kalendarzowym. W innym wypadku należy przyjąć, że przepisy będą obowiązywały począwszy od daty rozpoczęcia nowego roku obrotowego.
Pewne zawiłości interpretacyjne odnoszą się również do tej części rozporządzenia, która mówi o obowiązku rotacji firmy audytorskiej. Znów nie ma pewności, czy okres maksymalnie dziesięciu lat współpracy należy liczyć od momentu jej rzeczywistego rozpoczęcia, czy też od chwili, w której w życie weszły omawiane tu przepisy.
Analiza zmian w audycie nie będzie kompletna i wówczas, gdy nie wspomnimy o dodatkowych elementach, które muszą pojawić się w sprawozdaniu z badania. Tu warto zwrócić uwagę między innymi na opis odnoszący się do najbardziej znaczących rodzajów ryzyka istotnego zniekształcenia, a także na podsumowanie reakcji biegłego rewidenta na wspomniane zagrożenia. Nowe elementy nie są obecne w krajowym standardzie rewizji finansowej, a tym samym firmy audytorskie mogą mieć pewne problemy z samym sformułowaniem takiego standardu.
